'’Πρέπει να φοβάται… να φοβάται..’’!

 

 

…λέξεις τις οποίες ακούμε καθημερινά από τα χείλη συμπολιτών μας για να εξαλείψουν, μειώσουν ή να δημιουργήσουν καλές συμπεριφορές. Ας δούμε παρακάτω τι είναι ο φόβος και το άγχος σαν συναίσθημα…

Το άγχος και ο φόβος είναι συναισθήματα που συνοδεύουν την απάντηση του οργανισμού στον κίνδυνο ή την απειλή. Όταν οι πρόγονοι μας ζούσαν στις σπηλιές και έρχονταν αντιμέτωποι με κάποιον κίνδυνο, ήταν απολύτως ζωτικό να διαθέτουν κάποιον αυτόματο μηχανισμό, που θα τους βοηθούσε να αντιδράσουν πολύ γρήγορα (να επιτεθούν - μάχη - ή να τραπούν σε φυγή). Ακόμη και σήμερα αυτός ο μηχανισμός είναι ενεργός και απαραίτητος σε ανθρώπους και σε ζώα (σκύλοι)!

Ένας σκύλος μπορεί να φοβάται κάποιες καταστάσεις ή αντικείμενα. Ο φόβος είναι ένα συναίσθημα που εξυπηρετεί την επιβίωση. Φανταστείτε π.χ. έναν σκύλο που δεν αισθάνεται φόβο αν ένα αυτοκίνητο κατευθύνεται με ταχύτητα προς το μέρος του. Ο φόβος είναι το συναίσθημα που κινητοποιεί αυτόματα το σώμα του για να το αποφύγει. Αν δε νιώσει καμία ανησυχία, θα σκοτωθεί. Το πρώτο πιο πιθανό σενάριο είναι ότι αυτός ο μηχανισμός που περιγράφηκε παραπάνω (μάχη ή φυγή), θα ενεργοποιηθεί και ο σκύλος θα τρέξει για να βγει από την τροχιά του αυτοκινήτου (φυγή). Το δεύτερο σενάριο είναι να επιτεθεί προς το αντικείμενο ή την κατάσταση (μάχη).

 

Ορισμοί

Φόβος
Μια αίσθηση ανησυχίας σε απάντηση υπαρκτού κινδύνου ή απειλής που οδηγεί αμέσως τον οργανισμό σε δράση. O φόβος είναι ένα βασικό συναίσθημα που βιώνεται από όλους τους σκύλους. Είναι μια αντίδραση σε έναν άμεσο κίνδυνο (ή τουλάχιστον σε έναν αντιλαμβανόμενο άμεσο κίνδυνο).

Άγχος
Είναι το δυσάρεστο συναίσθημα που σχετίζεται άμεσα με την αίσθηση ενός επικείμενου κινδύνου που δεν είναι εμφανής από τον παρατηρητή. Έτσι, όταν δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε άμεσο αντικείμενο ή κατάσταση που να προκαλεί το συναίσθημα του φόβου, λέμε ότι ο σκύλος έχει άγχος.

Φοβία
Η φοβία είναι μια ειδική κατηγορία υπέρμετρου φόβου (έντονη) σε σχέση με το αντικείμενο ή την κατάσταση που την προκαλεί, η οποία δεν μπορεί να εξηγηθεί ή να θεμελιωθεί λογικά και οδηγεί στην αποφυγή του αντικειμένου ή της καταστάσεως.

Θυμηθείτε ότι : Ο φόβος είναι λειτουργικός γιατί αυξάνει τις πιθανότητες επιβίωσης, ενώ η φοβία δυσλειτουργική γιατί υποβαθμίζει τη ζωή των σκύλων.

 

Σωματικές εκδηλώσεις

Τι συμβαίνει στο σώμα του σκύλου όταν αγχώνεται ή φοβάται;
Όταν κάποιος κίνδυνος γίνεται αντιληπτός ή αναμένεται, ο εγκέφαλος στέλνει μήνυμα σε ένα σύστημα ομάδας νεύρων. Αυτό το σύστημα περιλαμβάνει δυο υποσυστήματα, το Συμπαθητικό Νευρικό Σύστημα (ΣΝΣ) και το Παρασυμπαθητικό Νευρικό Σύστημα (ΠΝΣ). Με απλά λόγια, το συμπαθητικό σύστημα απελευθερώνει ενέργεια και ετοιμάζει τον οργανισμό για δράση (μάχη ή φυγή), ενώ το παρασυμπαθητικό επαναφέρει το σώμα στην αρχική του κατάσταση. Το ΣΝΣ δηλαδή είναι το γκάζι και το ΠΝΣ είναι το φρένο του οργανισμού του σκύλου. Πιστεύετε τελικά ότι διαφέρουμε;

Αποτέλεσμα της δράσης του ΣΝΣ είναι ότι αισθάνεται διαφορετικά στο σώμα Συγκεκριμένα αισθάνεται:

1. αύξηση των παλμών της καρδιάς και της δύναμης των παλμών

2. αλλαγή της αναπνοής (γίνεται πιο γρήγορη κι έντονη)

3.  οι κόρες των ματιών διαστέλλονται

4. σφίξιμο μυών που οδηγεί σε μια αίσθηση έντασης

 

Ψυχοσωματικά

Κάποια στιγμή έζησα μια έντονη εμπειρία που με άφησε έκπληκτο! Ο Μάρλεϊ, ένα ημίαιμο σκυλάκι πήγε στον κτηνίατρο για το καθιερωμένο εμβόλιό του. Δεν συνήθιζε όμως να είναι συνεργάσιμος στον έλεγχο που θα του γινόταν! Ο σκύλος μέχρι την στιγμή που ‘’πάτησε’’ το πόδι του στον κτηνίατρο ήταν μια χαρά! Εκεί ξεκίνησε όμως το σύμπτωμά του! Ο Μάρλεϊ δεν πατούσε γερά στο ένα του πόδι! Δεν είχε κανένα απολύτως πρόβλημα! Το σύμπτωμα εξαφανίστηκε μόλις γύρισε στο σπίτι του, στην ασφάλειά του! Τι πιο συμπαθητικό να αναγνωρίζεις γι’ ακόμη μια φορά πόσο μοιάζουν οι άνθρωποι με τους σκύλους αλλά και πόσο ανησυχητικό να υπάρχουν άνθρωποι που πιστεύουν ακόμη στην θεωρία του φόβου.  

Τι να κάνετε

Οι φοβίες προκαλούν έντονη δυσφορία κι ενόχληση όχι μόνο στους σκύλους αλλά και στους ιδιοκτήτες τους. Οδηγεί πολλές φορές να αναζητούν θεραπευτικές κατευθύνσεις από (το ίντερνετ, τους κτηνιάτρους) με αποτέλεσμα το πρόβλημα να παραμένει αθεράπευτο, η ενόχληση να μεγαλώνει με το πέρασμα του χρόνου, ενώ το ίδιο το πρόβλημα δυναμώνει και περιπλέκεται.

Μπορεί να έχετε ακούσει ότι μπορείτε να λύσετε μόνοι σας το πρόβλημα ή ότι ο «χρόνος είναι ο καλύτερος γιατρός».  Συχνά όμως, δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε τι πρέπει να κάνουμε, όπως αν πάθουμε πνευμονία χρειάζεται να δούμε τον κατάλληλο γιατρό που θα μας συνταγογραφήσει το σωστό αντιβιωτικό φάρμακο.

 Σε γενικές γραμμές είναι σημαντικό να ξέρετε ότι:

1. Τα προβλήματα αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά όταν απευθυνόμαστε στον κατάλληλο επαγγελματία. Δε θα ζητάγατε ποτέ σουβλάκι από κατάστημα υποδημάτων.

2. Ο χρόνος είναι γιατρός όταν παρατηρείται μείωση των συμπτωμάτων. Στην αντίθετη περίπτωση (σταθερά άσχημη κατάσταση ή αυξανόμενη), ο χρόνος είναι εχθρός, καθώς βοηθά στην εγκατάσταση της διαταραχής.

3. Η θεραπεία δουλεύει όταν είναι «κομμένη και ραμμένη» στα μέτρα σας και το κάθε πρόβλημα έχει τη λύση του όταν χρησιμοποιείται το κατάλληλο εργαλείο (γνώση).

 

Κλείνοντας, θέλω να δώσω μια απάντηση σε εκείνους που νομίζουν ότι ο φόβος φέρνει αποτέλεσμα ή δημιουργεί θετική συμπεριφορά (επιθυμητή). Ακούμε όλοι μας τόσα πολλά αυτά τα χρόνια που το μόνο που δημιουργείται είναι σύγκρουση.

‘’Πρέπει να φοβάται… να φοβάται..!’’

Να δείχνει εμπιστοσύνη… κύριοι …εμπιστοσύνη…!

 

ΚΥΝΟΤΗΤΑ

Κώστας Μπαζιάνας

Θετικός Εκπαιδευτής Σκύλων Θεσσαλίας

Απόφοιτος Σχολής StarDogs